AI yordamida kod yozish: dasturchilar uchun yangi davr

So‘nggi yillarda sun’iy intellekt (AI) dasturchilarning eng yaqin yordamchisiga aylandi. Endilikda AI nafaqat kod yozadi, balki xatolarni topadi, test yaratadi va hattoki loyihani optimallashtiradi. Bu o‘zgarish dasturlash sohasida inqilob yasadi — dasturchilar endi “noldan” kod yozish o‘rniga, AI bilan birga ishlashni o‘rganishmoqda. Ushbu maqolada AI yordamida kod yozish qanday ishlashini va undan samarali foydalanish yo‘llarini ko‘rib chiqamiz.

1. AI dasturchilarga qanday yordam beradi?

AI dasturlash jarayonini soddalashtiradi va tezlashtiradi. Eng mashhur AI yordamchilarga quyidagilar kiradi:

• GitHub Copilot — kod yozish paytida avtomatik takliflar beradi.
• ChatGPT / GPT-5 — tushunchalarni tushuntiradi, kod yozadi, xatolarni tahlil qiladi.
• Tabnine — sizning kod uslubingizni o‘rganib, shunga mos kod yozadi.
• Amazon CodeWhisperer — AWS ilovalari uchun avtomatik kod generatori.

Masalan, GitHub Copilot yordamida siz funksiyani yozmoqchi bo‘lsangiz, u siz uchun avtomatik kod yaratadi:

# Foydalanuvchi kiritgan sonning faktorialini hisoblash def factorial(n): if n == 0: return 1 return n * factorial(n - 1)

Bu kodni Copilot o‘zi taxmin qilib yozadi, siz esa faqat “#” orqali izoh kiritasiz — qolganini AI bajarar ekan!

2. AI yordamida xatolarni topish

AI faqat kod yozmaydi — u koddagi xatolarni ham tahlil qiladi. Masalan, ChatGPT’ga quyidagi xatoli Python kodini yuborsangiz:

for i in range(5) print(i)

AI sizga shunday javob beradi:

“SyntaxError: Missing colon (:) at the end of the for statement. To‘g‘rilangan kod: for i in range(5): print(i)”

Natijada siz xatoni tez topasiz va tuzatasiz — bu debugging jarayonini 2–3 baravar tezlashtiradi.

3. Kodni tushuntirish va o‘rganish

AI, ayniqsa, yangi dasturchilar uchun katta yordamdir. Masalan, siz Python’da murakkab kodni tushunmayapsiz — uni ChatGPT’ga yuborasiz, u esa sizga oddiy tilda tushuntirib beradi:

result = [x**2 for x in range(10) if x % 2 == 0]

AI buni quyidagicha izohlaydi:

“Bu kod 0 dan 9 gacha bo‘lgan juft sonlarning kvadratlarini qaytaradi.”

Shunday qilib, siz yangi tilni o‘rganayotgan paytingizda AI sizga o‘qituvchi kabi yordam beradi.

4. AI yordamida test yozish

Unit-testlar yozish — ko‘p dasturchilar yoqtirmaydigan, lekin zarur ish. AI bu jarayonni avtomatlashtiradi. Masalan:

def add(a, b): return a + b

ChatGPT’dan test yozishni so‘rasangiz, u quyidagicha javob beradi:

import unittest class TestAdd(unittest.TestCase): def test_add_positive(self): self.assertEqual(add(2, 3), 5) def test_add_negative(self): self.assertEqual(add(-2, -3), -5) if __name__ == '__main__': unittest.main()

Endi siz test yozishga vaqt sarflamaysiz — AI siz uchun shablonni tayyorlaydi.

5. AI yordamida kod optimallashtirish

AI faqat kod yozmaydi, balki mavjud kodni optimallashtirib, tezroq va ixchamroq qiladi. Masalan, quyidagi Python kodni olaylik:

numbers = [1, 2, 3, 4, 5] squares = [] for n in numbers: squares.append(n * n)

AI quyidagicha taklif qiladi:

squares = [n**2 for n in numbers]

Natijada kod qisqaradi, o‘qilishi yaxshilanadi va ishlashi tezlashadi.

6. Dasturchilar uchun yangi rol

AI davrida dasturchilar “kod yozuvchi” emas, balki “AI bilan ishlovchi muhandis” rolini olmoqda. Endi asosiy qobiliyat — AI’dan to‘g‘ri so‘rov (prompt) yozish, uning natijalarini tahlil qilish va kodni real loyihaga moslashtirishdir.

Ya’ni, AI sizning o‘rningizni egallamaydi — u sizning tezlik va sifatni oshiruvchi yordamchingiz bo‘ladi.

7. AI yordamida kod yozishning afzalliklari

• 🚀 Tezroq ishlab chiqish
• 🧠 Kamroq xato
• 📚 O‘rganish uchun qulay
• 🤝 Jamoaviy ishda yordamchi sifatida ishlaydi

8. Xulosa

AI dasturlash jarayonini o‘zgartirmoqda. U dasturchilarning o‘rnini bosmaydi, aksincha ularni kuchaytiradi. Eng muhimi — siz AI’ni to‘g‘ri ishlatishni, undan real foyda olishni o‘rganing. Kelajak — bu AI + Dasturchi hamkorligi davridir.